Asho unau hna he CND (2003)

By Salai Biak Lian Sang 
Unau Asho-Chin hna nih Chin Miphun Ni an tuahnak (2003)by Salai Biak Lian Sang2003, kum lio ahhin Pegu Division i a ummi Padaung Myo-ne, Talokepin khua ah unau Asho Chin hna nih Chin Miphunpi Ni an tuahnak ah ka hawi le sawmnak thawngin ka rak kal kho ve. Mah ka i ka hmuh tawnmi cu Chin Miphunpi Ni paohah hin ka thieh than lengmang. Ziah tiah cun, aa phundang ngai- ropui tuk in Chin Miphun Ni an tuah i, miphun ni an sunhsak ning le, miphun dawtnak(nationalism), le lungrualnak an ngeih ning hna hi upat awktlak ngai a si caah a si. February 18, 2003 ni suimilam 10:30 ah Rangoon Sawbua gyigone Highway-Bus station in Pyay khua leiah ai thawh mi bus kan i cit. Cu ka a kal ding ahcun, Global Recording in rian ngei tu pahnih le kei mah he kan si.

Asho pasal ttha Samoe Tin Soe
Asho Chin umnak cu Rakhine ramri leikap ah a si theu lai i, ai hlat ngai lai tiah ka rak ruah. Nain, tlawmpal suimilam paruk hrawng kan kal ah Pyay khua cu kan phan. Pyay khua ahcun Asho Chin Radio program ah bia a chim tawntu Samo Tin Soe nih a rakkan dawn. Samo Tin Soe cu a min lawng ka rakthieh bal i ka vun hmuh tik ah mipumrua ttha ngaimi a si. A tung hi 6" deng mang a sang. A aw a kua ngai. A kut ah xerox copy a tuahmi catlap dozen pahra hrawng ai ken. Chin Miphun Ni tikah ka zamh tedingmi Asho-Chin hla a si a ti. A mah nih cun Ayeyawady tiva kam a um mi bus station ah a kan kal pi i cu ka hmun cun, Uhshitpin khua leiah khu thluah mah in kan icitmi Truck pi cu a kal. Nawaday hlei kan lawnh i zuksuai thiam nih suaichawm mi ko alomi tlang thluan tete cu minmei tangah maw chialmal khin, alang in kan hmuh. Bus cungah cun, Samo Tin Soe nih cun, a hla kawng cu a kan chimh. "Asho mi nih hin Karen ca bantuk kan hman i mah hinak in cun, Roman cafang kan hman ah a ttha deuh hnga maw tiah mah hi hla hi Roman ca in ka ttial" a ti. Hla ttha ngai a si. Cu ticun zanleisang ninem ah khin, Uhshitpin khua ah kan phan, Samo Tin Soe nihcun tlunnak a kan ser piak. A thaizing Februay 19, Chun ah Taloke pin leiah cun kan i thawh. Trishaw in lam ttim tiang kan kal i cu khawh cun Thawlagyi kan i cit.

Asho Chin Khua: Talotepin
Zanlei sang ah Talotepin khua cu kan phan. Talotepin khua cu inn 800 hrawng a ummi khuate a ngan ngaimi pakhat a si. Cu khua ahcun, Aso Chin mi cu inn 500 hrawng an um an ti. Atangmi cu Kawl mi an si. Zatceu ve ve in an um hna. An khua cu nelrawn a donghnak tlang a vun i thawknak hmun, Kalaymyo bantuk khi ka lawh ter ngai. Talotepin khua ah cun kan vun lut diah mah ah, Laudspeaker in Asho Chin hla an chuahmi kan theih. Tlawmpal kan vun kal ah khin, Asho Chinmi umnak sang leikam ah kan phan cang ti-ah a ho chimh lo khin, kan thin lung ah  ka theih.."ee mah ka hi Chin mi umnak asi theu lai" ti mi zumhnak kan ngei. Ziah tiah cun, nu nih an nau kha puakpuan in an puak. Kuak-pi-hrum a zumi hna an um. Cun, vok hna an i chawk pah. Sum a sumi hna kan hmuh hna. Chai ai tleih i a kalmi hngakchia pate hna kan hmuh. Cu hlei ah an inn sak ning ai phundang. Kawlmi umnak sang leikap ahcun an inn hi rua deuh in an sak. A tung a tlang, vam, ttuang rua lawng te. Nain Asho Chin umnak sang lei ah cun an inntung hna i Tlawr thing hreitlung in seih chawmmi in an tuah. Cheukhat an inn tung cu an ngan ngai. Cu ti cun, Asho Chin sang ahcun an khua bawipa innah kan i thumh. Khua mi cheukhat an ra i a kan chawnh. Chin mi veve kan si nain, Kawl holh in kan i chawn hna. Zu-fa a thaw ngaimi cu cold drik palang khin an chiah tung ko. Mahte in i lak i din cio a si. An zu-fa cu a thaw bak. Kan thabat zong a dam ter ngai tiah ka theih. Laitlang lei Khawmpi khi a lo.  Zan ah cun khua dang lei mi hna zong tlawmpal an  phan ve.

Khua 15 nih an i pumh i an tuah mi Chin National Day zan
Zan ah cun Chin Miphun Ni tuahnak hmun ah a kan kal pi. Celhtual ah a si theu lai tiah kai ruah chan nain, celhtual ah a si lo. Leikuang ekah pahnih hrawng a kau mi ah a si. Padaung myone i a ummi Ashocin khua -15 an rak phan. Cawleng he an rak pawk lulh. Ka chuahka in cubantuk in a sunglawimi Chin Miphun Ni cu ka tawng bal rih bak lo. Ngakchia he upa he an uico tiang a rak i thawh ve. Asho nungak pawl cu an i dawh ngai. An ngo pah ngai hna nain, an tung a niam ve. Nain nungak a tamtuk an rak chuak lo. Nungak paoh poah cu lam ding in, Asho Chin thuam in an umdih. An thil thuam cu a phun phun in a um ve, Karen thil thuam a lo ngai mi hna a um i Cho thuam a lomi hna a um. Mah ti cun an nungak dawh pawl cu zan ah cun Miphun lam an lam hna.
Nikhua a lin ngai caah, zaan ah an tuahmi hi chun an tuahminak in a nuam deuh khun.
Samo Tin Soe nih cun an hla cu a sak "Asho myopho thaipyi yo"(cafang ka palh kho men)ti mi sak chih mi a tu tiang ka cinken peng. Stage ngan ngai in an tuah i, Kawlca in"Chin Amyota Neh" tiah ngan ngai in an ttial. Color a sen mi in an ttial. Cun keh leikap ah Vakok nuva, Zupu, Chockhlei par le Saki hna an suai. Cun vawrh lei kam ah an mah Asho chin hmelchunhnak tlanthla vazun le sialu an suai. Rangoon i CLCC nih an tuah tawn mi ah cun, Chin Miphunpi Ni ti ah an tar lonak a kum asau ngai cang. University fresher welcome & farewall ti deuh an hman. Zei maw caan ah Chin Pyine neh ti hna in an hman tawn. Pawng kam Stage an tuahnak pawng kam ah cun dawr a phun phun, eiding aphun phun, le thil, angki te hna, cun mitlehnak te hna, an tuah. Kawlmi cheukhat hna zong dawr an rak zuar. 'Chin Phaya Puai" tiah cheukhat nih cun an ti. Leikuang chungah cun minung cu khatthup in kan um ko hna. Rangoon nakin khuacaan akik deuh ngai.

Asho Chin tuanbia tawi
Kan ichawk i Asho Chin Literature & Culture comittee nih an tuahmi Asho Chin tuanbia le thilthuam, hriamnam hna an chiahnak hmun ah ka va zoh. Cu ka ah cun, fei, nam, meithal, thal, cantiang le saphaw hna paiper hna seihnam hna kna hmuh khawh. Cun ca an tar mi a um. Mah ka ah cun, "A tu lio Kawlram timi ah khua a rak sa hmasa mi hna a si mi Pyu, Tet le Rakhine waytali mihna ahhin, Tet timi miphun khi Chin miphun kan si an ti. Tet miphun cu unau pahnih an rak um i u le nau, fa le i tthit um ruang ah an i lung sak lo caah Ayeyawady chaklei ah a kai mi Tet le Padaung khua hrawng ah atang ta mi tiah an i then an ti." Nihin ah Kawlram tiah theihmi Irrawaddy valley a rak luthmasa mi miphun kan si ti mi an langhter. Cun, Asho chin ca an rak tuah ning le missionary pawl an rak luh ning hna an ttial chih.

Cu ti cun kan kir
Mah cu khua ahcun Chin Miphunpi Ni cu Febraury 17 nih te khan an rak tuah cang. Tlikzuamnak le a dang zuamnak te te an rak lim dih cang. February 20 ni Chin Miphun Ni a ni tak tak ah hin cun, zingkate ah i pumhnak hmun antuahnak leikuang ah cun kan kal dih hna i, cu ka ah cun, upa hna nih Chin miphun tuanbia le CND tuanbia an chim. Padaung Myohne okahtah zong a ra ve i bia a chim ve. Asho holh le Kawlholh in caan an hmang. Cu ti cun, chunhlan ah Chin Miphun Ni cu an donghter. Zanlei ah cun, Asho miphun nih khuazing an rak biaknak kawng recording an lak. An Khuazing cu "Khung" tiah an auh. An "priest" nih thla caam hlasak nak a ngei i mah cu cu record an lak. Laitlang lei khuazing nu sin thlacam he ai lo ngai ko. A aw a thluai thluah mah i mit a ku ngai. Cun Talotepin cun kan rak kir. Khuakip ah an kir cio hna. Mawtaw in a kir naa. Cawleng in a kir na kan si hna.Kan kir lei ah cun kan kut kan i thlir hna i bye bye kan i tuah hna. Rangoon he aa neih ngai mi ram ah Chin miphun an um lai tihmanh in ka rak ruat bal lo. Asho Chn mi cu Rakhine ram chung deuh le Tayet khua hrawng lawng ah an um tiah ka rak ruah nain. A si lo. Pyay khu pawng te Rangoon he aa hlat lonak hmun ah tam ngai an rak um. An um hlei ah Chin miphun an si nak an thi alin ngai. Chin miphun ni an sunhlawih ning nih a langhter ko.
__________________________________________________________________
Mah hi Cabiahi cauk in telh duh ah cun catialtu sinnak hal hmasa dingah kan nawl hna.
Tawlreltu - on Thursday, October 23, 2008
categories: | edit post

2 comments

  1. Anonymous Says:
    10:18 PM

  2. Hay man
    Don't be silly. Even he publish nobody can't read his writing. That is not Asho script and non of us understand what he mean.
    That is ridiculous and individually opinion of writing.
    If he is really Asho Chin he should write our own script.
    Also having the "Salai" in front of the name doesn't become Asho and can't represented the Asho.
    To be reliable and truth your blog should more take responsible and careful.

    One of the Asho Chin.

     
  3. Anonymous Says:
    12:48 PM

  4. Very good writing about a unique Chin National Day celebration in Asho-Chin Area in Padong Township. the above anonymous comment is meaningless.

     

Post a Comment

Total Pageviews

Google Search

Custom Search

Unsafe State

Unsafe State

GPS cawkding

Chin Youth Organization

Chin Youth Organization
www.cyona.info

Donate Us