Sui Chin
(1) Rawl tampi a chuah hmun. Rawl inn. (Bethlehem Sullam)
(2) Miphun tak a semnnak. True citizen of Isarael (Benjamin). Bethlehem k
alnak lam ah a chuak.
(3) Thluachuah hmuhnak hmun (Naomi le Ruth)
(4) Mi lianngan Ropui an chuan hmun. (David Siangpahrang, Adangdang
(5) Lei le Van ah Cung Nung Bik Kri a chuan hmun
(6) Sualthawinak caah tu le tukhal. (Bethlehem tukhal hna. Jesu pathian tufa le tukhal tha.
1/. Rawltampi aumnak/ rawl inn
Bethlehem ti cu rawl tampi a chuan hmun/ Chang inn ti asi. Hi khua hi Jacob nih a duh bikmi a nupi Rachel nih, Benjamin a hrin lio ah naucung in a pamnak I an vuinak hmunhma ti zong asi. Rachel cu apa Laban sin in a pasal Jacob le, a u Leah, Jacob nupi thotho, an fale hna le an sal le hna he an chuah lio ah khan a pa Laban milem pathian cu a fir I aa citmi Kalauk kengden tangah a thuh hna I a thutnenh hna. Apasal Jacob cu pathian mi hngalh le venmi asi lio ah a pasal pathian itawm loin a nu le pa inn chung I an biakmi milem pathian cu kaltak kho loin a fir I a kalpi ve. Laban nih Jacoh a dawi ah khan ka pathian na fir tiah Jacob thlam vialte cu a thlawk dih nain a hmu lo. Jacoh zong nih ka fir hrimhrim lo kan check dih law a sinah na pathian na hmuhnak minung cu a thi hrimhrim lai tiah chiat aserh. Aduhbik mi anupi Rachel nih a fir ti a hngal lo. Jacob cu pathian nih Abraham a tefa sinah pek a tiammi ram panh in a hruai caah anupi Rachel, milem pathian biami he hin cu ramtiam cu pathian nih luhter a duh lo ti a fiang. Cu caah Bethlemhem lampi ahcun nau rawk in a thi I a vui. Tah le mithtli he Jacob nih Bethlehem lam cu a zulh. Hi nih hin Kri biatak chungah kri he aa tong cangmi hna nun a sawh. Cu nunnak lamthluan ahcun rawl tampi a chuah hmun Bethlehem, Pathian biatak le thlarau nunnak hmun panh in an kal lio ah hin Bawipa nih zumtu nunah a pawm lomi thil cu kan duh bikmi, kan herh bikmi, a tel loin khua kan sak khawh lomi thil zong a kan thlongh piak tawn ti a fiang. Misur dum zohkhenh tu nih a tlai lomi nge a tan I a tlaimi nge nih misu thei tha le thlazau zuthlum tlai chinchin ding in a sersiam bantuk asi.(John 15) Thlarau rawl tampi a chuahnak Bethlehem panh in kan kal lio ah hin Pathian sin in a rami thlarau rawl cu nunnak ah kan hman khawh nak hnga, kan nunnak ah bawipa sunparnak a dawn khan tu ding thil kan minung sinak ah kan kep chih tawnmi thil hna cu sunghnak, tuarnak, tahnak le mithli, ningzah mualpho, mihrut sinak, le chunglei ah meisa bang a kang cuahmahmi nunnak he kan vuiliam ta I, nausem Benjamin cu Jacob nih mithli he a pawm bantuk in, kan nunak ah kri nih suunpar nak pumhlum a conak dingah vuitampi tah le mithli he sunparnak kan pek hi bawipa nih a kan duh piakmi le midang caah nunnak chuah kho dingin thlarau taksak thluachuah a kan peknak hrampi zong arak si tawn.
2/. The true citizen (Benjamin) a chuah hmunhma asi
Jacob fale lak ah hin Benjamin lawng hi Kanaan ram ah a chuakmi asi i the true Citizen of Isarael ti zong asi. Adang a unau pawl kha cu Ramleng ah a chuakmi an si caah Benjamin hi Ram minung diktak, asi ti asi. Cu caah Israel mi nih nihin tiang khin Benjamin miphun si hi an I uanpi ngaimi zong asi. Bethlemhem khua cu Benjamin khua ti zong in auh asi fawn. Asi nain Benjamin nunnak phen ah hin tuarnak le sifah nak a khat I a nu Rachel Milem biami nu kut ah thang loin Pathian nih a chonh I a veh lengmangmi apa Jacob kut chungah a thang. Hi nih hin vulei (nu) sinak si loin van nun thlarau thilthuam a kawk.
3/. Thluahchuahnak hmun
Bethlehem ah hin mirumpa aum i aminah Elimelek ti asi. Mah pa hi mirum ngai atu lio holh in chim ahcun millioner ti auh khawh ding asi tiah tuanbia tial thiam nih an chim. Bethlehem ah pam a tlun caah a neihchiah tirawl cu mi sifak nih an ka ei pi thlu lai ti phan in a nupi Naomi le a fapa pahnih he cun Moab ram, pathian bia lomi umnak ram ah a pem. Asi nain, Bethlehem a chuahtak hnu in a chungkhar le amah an rawk. Tam in thih loin a neihchiah le vulei sinak aa zampi mi cu a thih tak.. A fapa le pahnih zong an thih ve caah min ngei loin a thi. Zumtu kri biatak thlarau a tem cangmi nih pathian huhphenhnak le mah sin in a rami thlarau taksa nun lamhruai humhimnak leng i a chuah i mah duh khuaruah lawng in pathian a zamtak tikah taksa thlarau pahnih in kan tlakchiatpi ti fiang tein a kan chimh. Naomi tu cu Bethlehem ah rawl a um than ti a theih cangka in cuka panh cun a kir vima than hnu ah, khuaruah har in Bawipa nih thlua a chuah than. Zumtu cu thazang der in kan tlau can le lam kan palh can a um theu. Asi nain kan tlaunak chung in thinlung dihlak in a sin kan kir than tikah tumcop pathian asinak le a zahngeihnak mi cungah langhtertu pathian asi zia fiang tein a lang. Naomi cu a fale nih an rauh takmi monu pahnih a ngei hna. Ruth le Orpah an si. Orpah nih a kirtak i cu hnu cun Orpah a kong Bible ah alang tilo. Asi nain Ruth nih cun Noami cu na thihnak ah ka thi lai, na miphun cu ka miphun an si lai i na pathian cu ka pathian asi lai tiin Bethlehem ahcun a zulh. Bethlehem ahcun khuaruahhar in thluachuahnak a dawng ti zong kan hmuh. Ruth cu Boaz mirumpa nupi ah a cang i David siangpahrang a pi asi fawn (Ruth 4:11).
4/. Mi lianngan le ropui an chuah hmun
Siangpahrang David a chuahnak khua le Profet Samuel nih Isarael Siangpahrang si dingin chiti a thuhnak hmun asi. Cu pinah hika hmun ah hin tukhal sinak nun in Pathian fale Isarael mi khaltu/uktu asi. Tukhal nih cun a tu hna caah eiawk kawl in tlangkip a hrawn lawng si loin him tein a ven hna i cakei le chandeih ka in a khamh hna. Lungpang cheng baling an tlak lonak ding ah lam tha a kawl i a tu hna caah nunnak thazang a sen. A sur asa a tuar. Asi nain cucu a khalhmi tu nih a hngalh thlu khawh ding in an sinah a chim khawhmi le a chuan khawh mi aum lo. Tlawmpek le nunthap rian asi. David nun nih hin Kri dawtnak le kan caah nun a pekmi muithlam fiang tein a sawh. Kri le Pathian sining a thuh le kauh zia hi minung nih a cheu chum hmanh kan hngal in kan chim kho lo nain a dawtmi atu hna caah nunnak a pek i a tuah dingmi cu a tuah ko. David siangpahrang a thazang cu Pathian ah asi. Isarael siangpahrtang hna lak ah pathian a duhbik le a tihzah bikmi asi, pathian hi hawikom lawng si loin a caah a thlum i a duhbik mi a hngahchan lungpi, phentu, chanhtu le a khamh-tu ah aa tleih ti hi Salm cauk chung i a hla phuahmi hna nih khin fiang tein a langhter. Cu caah pathian nih David sinah biakamnak ka sermi cu zeitik hmanh ah ka let lai lo ati (Salm89:33-36) bantuk in amah tefa in Lei le Van Khamhtu Jesu kri zong a chuak tihi ngakchia te zong nih a theih. David siangpahrang nih cun a tukmi ral poh pathian thawnnak in a tei dih. Cu nih cun Jesu kri cu teinak bawi asinak ding muithlam a sawh. Cu hnu ah a ral le a serhsat cuahmahtu afapa Abslom le Sawl hrinsor Semei zong lehrul cham loin dawtnak an cungah langhter nak nih Kri nih awn-au lo tein kan sualnak a phurh dingmi muithlam zong a kawk. Cu caah pathian nih David cu ka thinlung a pumi ati. David nun hi zumtu caah cun hngar tlak asi. A siangpahrang sinak sunparnak si loin pathian a duhning le dawtning hi a dawhtuk hringhran batuk in pathiann nih mah zong dawhtuk in a thomh ve. Zeitluk in dah pathian cu a duh ticun vuikhat cu Philitinmi Raltuknak i Adullam lungkua i a um lio ah Bethlemhem tikhur ti cu a ngai ruangmang. “Atu tak ah hin Bethlem tikhur ti kha hei ding kho ning law ka hei duh dah” ati. A ralbawi mihuaisen pathum nih Philitine mi ralhruang kar ah a thli tein Bethlehem tikhur ti cu an va than piak. Asi nain David nih midang nunnak thisen thap in an va thanmi ti cu ding duh loin Bawipa Pathian caah ah a thlet ti kan hmuh. Hi bantuk in pathian a duhmi asi caah hin Bethlehem khua zong hi Jesu chuahnak ding ah kan pathian nih a thim bik ko rua. (2Samu23: 13-17). Hi lo hi Bethlehem khua hin Ralbawi le Isarael miphun tung tu mithawng an chuahnak ti asi nain, cucu Bible cang ahkan kawl manh lo.
5/. Lei le Van Cung Nung Bik Bawi Kri a chuah hmun.
Bethlehem khua hi Pathian nih ami hna caah a remruat tlinnak ding ah, a thinlung le amit a futnak hmun asi. Bawikri nih kan tuah ve tel loin kan caah a tlintlakmi dawtnak kong cu tampi kan theih dih cang. A hrampi cu pathian nih vulei a dawtuk Hingham caah a fapa neihchun a pek ti ah hin a tling dih. John 3:16. Zei ruang ko ah dah cutiko cun pathian nih vulei cu a dawt hnga?. Vulei pumpi hrimhrim hi maw aa dawh tuk in a hmuh i a dawt hnga. Vulei a dawtnak chan cu amah musam keng (Gen 1:26) le mah sinak hrawmh in Gen 2:7) a sermi minung ruangah asi.
Eden dum chungah minung aser lio ah khan minung cu thil pahnih in a ser. Cucu amah muisam keng, vansinak le vulei in a sermi kan si caah asi bik. Gen 2:7. Amah muisam keng in timi hi thil fate asi lo. Saram, thing kung, ni le thlapa le thil siam dang a ser hna nain a mah muisam keng in a siam hna ti kan hmu lo. Titsa thisen ahcun minung hi saram he kan ineih bik. Asi nain saramnak in sang deuhpi ah ser kan sinak cu khua ruah/tuaktan, sersiam, chiatha thleidan khawhnak le cawncan thiamkhawhnak kan ngeih hna hi asi. Vawkpi cu rawleinak cabuai thutdan ah thu in rawlei cawn piak hmanh law a nun chung ah a thiam kho lai lo. Vanzuang le zawng le uico hi cawn piak khawhbik an si an ti nain minung khuasak nunning tampi cawnpiak khawh an si lo. Vulei ah sermi thil vialte hi Pathian nih amah huham a kan pekmi thilti khawhnak in an cungah nawlngeihnak a kan pek ceo khi asi. Cu caah amah pathian cu ka nunnak ah a um ti fiang tein a lang. Kan nunnak ruhchuktuah le thisen zungzam ah a khat. Kan lungtur le kan thawchuah ah mah hmual aum. Damnak le nunnak asinah kan hal lengmangmi zong khi kan lung tha tein a tur i kan pumsa ah thisen nunnak tha tein a kal i kan thih lo nak caah arak si ko. Kan lung a turti lo ahcun pumsa ah thisen le Oxygen a kal tilo caah thawchuah ding kan ngei lo i kan thi. Daihnak le hna-ngamnak kan halmi zong khi buainak nih kan lungtur le thisen zungzam ahrawh khawhnak hnga lo, normal tein kan lung a tur khawh peng nak hnga a rak si men ko. Cuti a sermi minung cu Eden dum chung ah a chiah hna i a zohkhenh hna, a dawt hna, a komh hna i veh hna. Van cungmi nak in danglam bik in sermi kan sinak cu vansinak le vulei sinak thil pahnih kawp in sermi kan si hi pathian thin lung le mit ah a dawhbik thil pakhat si ve dawh asi. Zei ruangah ticun amah sinak a thuh le sanzia hmanh thathi in a hngal lomi minung caah a fapa neihchun nunnak tiang zuah loin a pek siannak ah hin pathian thinlung ah zeitluk in dah minung hi kan sunlawi I kan I dawh ti fiangte in a lang. Cu caah van ah khin kan caah hmun a kan ser piak I cucu Eden dum timi pradiase cu asi. Nunnak thing cu Jesu kri asi Thihnak thing cu Eve le Adama hlengtu hna setan lung put, hlan ah Jesu dawhnak in dawhnak phuntling he rak thomhmi pa, Pathian sinak cuh in pathian a dotu Lucifer, van in hlonh hnu ah pathian dawhnak cu an hlih piak mi muihnak pa kha asi.
Cu bantuk in amah sinak telh chih in sermi minung cu, Setan nih a hlen i a thluk hnu in vulei ah thawl kan si ko nain pathian thinlung a fak. Minung cu a ngai hna. Van ah an umnak hmun a ruak caah bawipa lung a leng i Sual bawi uknak chung ah harnak le fahnak kan tuar hnu in zungzal hremhmun kan ta asi ding a ruah ah a lung a fak. Hihi fa chimh ngai lo nih khua sual a tawn i hrem le vuak buin thong inn le rian hrang a tuan ti hngalh bu in zan it lo chun it loin fale zawn kan ruah ah a si kho, si kho lo ti ruat loin a chuahnak ding khua kan khan bantuk he khin a khat. Kan dawtmi kan thisen le nunnak in hrinmi caah a sual maw sual lo maw, a luatnak ding asi ahcun neihchiah vialte senral dih kan ngamh bantuk asi. Pathian thinlung cutluk cun minung cu kan sunlawi caah a fapa neihchun tiang a peknak cu thil fate asi lo. Kan mah loin kan pathian a tlei lo.
Cu hnu ah mah nunnak telh chih in sermi minung cu sehtan nih a thluk khawh ruangah zeihmanh tuah loin Setan kut ah va dih ko she ti cu kan pathian caah asi kholo mi asi. Zeihmanh tuah loin a um ahcun Pathian cu Setannak in a cak lo deuh i Setan thil ti khawhnak cu a sung a pek asi lai caah Pathian a sinak zong thilsiam le minung caah sunlawinak zeihmanh a ngei hnga lo. Kan pathian cu a um hlehle kho lo.
Billy Gramham nih Hngerte kekiakmi va thlawp ding cun ka kut hi a ngantuk i zeiti hmanh in asi kho lo. Hngerhte damhkhawhnak ding ahcun an lak i hngerte pakhat va si ve lawngah cu hngerte ke kiak cu ka thlawp khawh hnga ati. Jesu vulei ah a ratnak zong cu bantuk cu asi. Minung nih hin zeibantuk fimnak thiamnak sannak le sinak hmanh ngei usih law sertu sining dihlak hi kan hngalh khawh ding asi lo. Cu ruang ah kanmah level in a ra i, cu hmanh ahcun hi vulei mi lianngan, thil ti khomi le keimah a timi hna bantuk dinhmun thim loin, a hmebik le tungkil vamkar I aummi michia le san tlailo, lomhnak le nomh nak a tong ve lomi, ngeichia lungkuaimi hna le, ka thatnak le thilti khawhnak ti chimh awk a ngei velomi misual le hnomtin phur tiang in a hrut khawh hnanak ding ah a niambik hmun cuh in minung ah a hung cannak hi asi. Cu caah pathian nih vulei a dawt hring hran caah a fapa neih chun a pek nak chan cu amah sinak a ngeimi a kutchuak minung a dawtmi hna ruangah vulei hi a dawtnak asi. Kan lai holh ah kan dawtmi hna cu an arbawm le vawk kawm tiang in kan duh chih ti a um. Cucu pathian dawtnak zong asi Cu caah Bethlehem cu a rawn panh vima i Lei le Van Cung Nung bik mihuaisen asi ko nain, a niamnak bik caw rawl kuang ah a lu a hnget. Hi bantuk hi mihuaisen hi vulei ah an chuak ti lo i an chuak ti fawn lai lo.
6/. Bethlehem Tukhal
Isarael mipi a rak uktu hna David cu tukhal asi. Bethlehem tlangram ah a pa Tu a khal I pathian a sinah aum. Jesu chuah lio i Bethlemhem tukhal hna i a khalhmi tu hna kha, anmah Temple ah sualthawinak ding, midang nunnak ai ah thah dingmi tu a khaltu an si ti asi. Cu caah kha tukhal hna kha sual raithawinak caah a thaumi le dotla siding tukhaltu an si. Tukhal cu nun tlawm, chuan ding ngei lomi an si. Cu hna sinah cun Vancungmi kha an lang hmasa. Cu tukhal hna cu Jesu thawngtha a theih hmasatu, a bia hmasa tu le a hmu hmasatu an si.
Cu caah Bethlehem, David nun, tukhal hna sining le kan bawipa Jesu chuahning hi pehtleihnak an ngei dih i cu nih cun Bawi kri cu kan Thlarau/Taksa nunak rawl, Kan sual thawinak, Lei le Van Siangpahrang, Tukhal tha, nauta mi cawisangtu, ngeichiami hna lomhnak, vutcam ai ah pangpar thi, mithli can ah kan lomhnak chiti le Zion kan hla dawh asi nak fiang tein a langhter.
Nihin ahcun Isarael ram I vulei Bethlehem cu, Palestine mi hna kuttang ah um. Acungah pathian mit ifut dawh asi tilo. Kri chuah hnu biakam thar nun ahcun Bethlemhem cu Kri thawng in thlarau in kan thinlung ah chiah asi cang. Vulei Bethlehem ah Pathian mit fu tilo in Zumtu thlarau/thinlung Bethlehem ah Bawipa mit a fu cang caah cuka ahcun Jesu Kri cu a chuah awk asi. Cu Bethlehem thlarau/taksa tirawl umnak inn nun ahcun a cunglei thil zeimaw tal hi kan kaltlang lo awk a tha lo. Cuka ahcun Jacob bantuk in kan duhbik le kan nunnak tlaitu kan vuliam ta ahau kho men. Benjamin bantuk in vulei (nu) belh ding ngei loin Pa pathian lawng belh kan hau kho kho men. Noami bantuk in apsal le fale thlan kaltak in akir thanmi, Ruth caah ruah channak le Lei le van thluachuah, David bantuk in Bawipa a duhdaw i bawipa nih amah dawhnak in a thomh thanmi, Tukhal hna bantuk in a niambik le nauta dinhmun cuhnak in pathian aw theihnak, Kri bantuk in kan sannak tlang vialte thumh i a niambik hmun cuh nak in asi kho. Kan nih kan zawr tikah asangbik van ah khin pathian cu thangthat asi lai i, vulei ah a dawtmi hna sinah remnak a leng tawn. Bawipa min thangthat si ko seh.
0 comments