Chin Youth - Blog

Tutan mipi tampi nih CNF kong hi phun phun in ceih cio asi mi ka hmuh i kai lawm ngai ngai. Miphun Cawlcanghnak angei lomi cu miphun thi an si. i soiselnak, i dohnak, i sawh chih nak, i hnohhnawhnak phun zakip aum mi nih hin Miphun phunkhat ah ka ni dawtnak alanghternak asi. Cucu um lo ahcun sahrang pakhat khat nih kan lu in akan nenh caah asi lai. Chim duhmi cu, dictator uknak tang um tik ah.....daidup, cawl lo cio in kan um khi asi.

Chin miphun nih hin National Movement ( Miphun cawlcanghnak) kan ngeih ve lo ahcun Chin hi Kawl miphun kan si tinak asi hnga i kanmah te in kan cawlcangh ve tik ah Ram ngeimi Miphun pakhat kan sinak kha kan dirkamh ve nak kan langhter asi. Teinak va hmuh le hmuh lo kha cu Pathian kut ah aum mi asi. Abik in ram uktu hna doh tik ah dothlennak nih achuah pi mi cu, hriamnam in maw i doh veve, siloah hmurka in dah timi phun hnih lawng aum. Kawlram cu hriamnam in hramhram loin ralkap nih ukmi kan si tik ah hmurka in kan au hnawhnak hna, 1988-1996-2007 vialte kha ramvai sakah in kah kan si tik ah kan con phut than tawn.

Revolution timi dothlennak aum tik ah thisen luan lo hi atlawm te mi asi. Cun hriamnam veve in ai ermi, ai domi an um nak hmun cu- "natum pa hnih ani suhnak i an ki le an ki ani ngerh i ani hnuh nak ruang an ketang i an rak cilmi hramh vialte khi mipi kan si tawn" tihi theih ding asi. ralchan le ralchan in ai kapmi buu hnih kar ah kuan meici tla ruang ah an karlak ah amah tein um ko mi ramhring tete hna mei an kaang ko. Kha kha kaang lo ding te in i kap usih ti awk atha lo. Zeicatiah meithal kuan nih mit angei lo. " all is fair in love and war" Duhnak le ral ahcun zeizong vialte hi ai ruang dih ti asi. Kawlralkap uknak hloh ding cu CNF/CNA nih meithal in atei kho lai lo. Asinain " Kawl nih meithal a ni ken ahcun Lai zong nih Lai meithal kan ngeih ve" ti hi kan langhter hrim ding asi.

Eastern Europe ram pawl nih an ramchung communist cozah thlennak ding ah dothlennak an tuah tik ah minung thong tamtuk te nih thisen in raithawinak an tuah. Aung San nih Mirang le Japan kha thisen luannak um lo i atei hna nak aum lo. Ka rak tial bang cang mi ah Chin miphun nih hin Kawl kan doh hna hi mah tein ram ngeimi Miphun kan sinak langhter kha biapi asi i CNF adir mi zong hi meithal in va tei kha siloin " Bargaining Power " timi miphun sinak liangcanh - national politic level veve in kan ni ernak pengpaso khatlei le khatlei veve in kan um kha aherh hrim hrim mi asi. Chin miphun cu Kawl miphun kan si bak lo i Kawlram vulei ah aum mi kan si fawn lo. Chinram/ Chin vulei ah Chin miphun kan si. 1948 Mirang peknak mi luatnak ka ni hrawm caah Kawl uktu tang ah kan um ve i asi. Thingkung pakhat ah aifu mi lang aak buu lak ah vakok pakhat aifu ve mi khi Lang aak lak ah nai fuh ve caah lang aak si na si ve ti khawh asi lo. An hmul le a hmur le an pumsa ai lo lai lo. Cucu Burma ram chung kan um ruang ah Kawl nan si cang ti khawh kan si lo nak asi.

CNF um ruang ah refugee kan si ti bantuk hi ahman lo taktak mi ruahnak palh asi. Aungsan Suu Kyi nih " Burma is a prison " ati. Cucu Kawlram cu a rampi hrim hrim hi thonginn asi ati. Ralkap nih tleihrem in an kan uk caah ram zong hi thonginn ah ai cang i ramchung ummi mipi cu ramchung ah thongtla kan si viar ko. Cucaah Kawlram mipi ( ralkap le an minung telh lo ) cu ramleng kan chuah bak khin refugee- ralzam sinak angei dih cia kan si. CNF umruang ah refugee kan si lo i CNF nih dohtlennak atuah ruang ah mipi kha zawnglak ngaukaang in ralkap nih lunghrinh sualpuh in CNF nan bomh ko hna tiah an kan tleih, an kan hrem, siloah tleih an ka timh, hrem an ka timh tiin UNHCR ah kan chim tik ah refugee criteria (5) ummi chung ah Association with particular group timi ah oltein kan luh nak tu cu asi. CNA nih thah an ka timh / ralkap nih le CNA na bomh an ka ti fawn ti in refugee an si kho thiam thiam ve. Ava si tak tak mi asi ahcun...

CNF/CNA kong ah lungfaak mi tamtuk kan miphun chung ah an um ko lai, Kawlralkap tluk in afihtu hna zong an um ko lai. Khua pakhat ah misualbik, khuachung hmanh ah ai tlum lo mi hna CNA ah an lut i an ziakel he meithal put in khuate an vah cang ahcun anmah sualnak nih khan CNF upa tuan mi tu kha an tuahsernak melmang nih thuh dih an si tawn. Chinram ka daw bak, Chin miphun zong ka dawt bak aiti mi high school awng cia lawng te leeng le vaal thatha nih CNA ziah nan tuan lo? Asilo ah CNF/CNA theng ahau lo nan ti ah ziah nan tuahsernak cio in Chin miphun nih Kawl uknak nan doh nak hi nan langhter cio ne lo?

Kei ka hmuhning ahcun CNF hi thlenak ( reform ) ngei seh ti nan duh cio rua tiah ka ruah. Alangpar in India ramri i meithal he ram adirpi tu hna hei uk hi aherh maw ti bantuk lei in nan chim mi zong aum. Kan nih Chin miphun hi zei bantuk buu- vulei lei si zong Pathian riantuannak buu si zong ah kan dirh tik ah aherhbik mi lungsaunak ( perseverance ) kan ngeih chih kho bak lo mi nih hin vuivainak caan sawhsawh hi asau ter tawn. CNF hruainak zong i thleng seh ti kan duh cio nain zeitin i thleng uh ti le kan chim thiam fawn hna lo.

Sri Langka ram i Tamil Tiger ( LTTE ) pawl nih Sri Langka cozah dohnak ding ah an ralkap ding hi meithal lawng an put ter hna lo, rili cung ah saupi athlithup in ani kal pi hnu hna ah US rilikam ah ani chiah tak i ani tlik tak hna. Cu rilikam taang hna cu US coast guard nih an tleih hna i " Tamil kan si, Sri Langka nan kan kuat ahcun thah kan si lai" an ti i US ah asylum an pek hna. Cu pawl cu rian an tuan ciammam i an hmuh mi phaisa kha LTTE ah an kuat cio i LTTE cu pupahlut tum in an vun tum thluahmah. Nihin ah LTTE cu athawng ngai ngai mi ah ai chuah ko. LTTE nih an tuahsernak kha chim duh mi si loin LTTE dothlenak caah Tamil leeng le vaal pawl nih rili kam hna ani hlonhter hnu ah a vun i funtom than i an miphun caah rian an tuannak kha ka tial duh mi asi.

Chin miphun cu oltuk in US ram hna hi kan phaak tik ah zeipoh hi cu nak ol deuh cun chim le rel cio kan hman mi hrim hi apoi tuk ee. " Chinram hi Kawlralkap zong nih an hrawk kho lo, meitlang le lihnin zong nih a hrawk kho lo, Chin miphun lawng nih kan hrawk khawh i kan ser khawh fawn" ti hi zungzal in thei cio hna usih.

Kan ram le miphun upatnak he,

Victor Khen Sang